Haagplanten die er zowel formeel als informeel goed uitzien
Sommige haagplanten lenen zich goed voor een formele haag die in een strakke vorm gesnoeid wordt, andere zien er juist beter uit als u ze wat meer hun gang laat gaan. Er zijn echter ook haagplanten die in beide soorten hagen uitstekend tot hun recht komen. Zo’n haagplantensoort biedt u veel flexibiliteit met uw tuinontwerp. Als u van een formeel naar een informeel tuinontwerp gaat, hoeft u dan namelijk niet meteen een andere haag te planten. De snoeifrequentie aanpassen is dan al voldoende. We staan daarom even stil bij haagplanten die er zowel formeel als informeel goed uitzien.
Waardoor is een haagplant formeel of informeel?
Of een haagplantensoort geschikt is voor een formele of informele haag is afhankelijk van een aantal factoren. De groeisnelheid is een belangrijke factor. Snelgroeiende haagplanten lenen zich zelden voor formele hagen, omdat ze snel uit hun vorm groeien. Er zijn coniferensoorten als de leylandii die hier een uitzondering op vormen, maar dat komt ook doordat de leylandii geen nieuwe scheuten produceert op oud hout en daardoor vaak gesnoeid moet worden. Ook de groeivorm en de bladvorm zijn belangrijk bij het bepalen of een haagplant formeel of informeel is. Haagplanten die voor formele hagen gebruikt worden zijn vaak erg compact, zodat de haag er ook echt uitziet als een dicht pak bladeren.
Wintergroene haagplanten zullen eerder in een formele haag te zien zijn dan bladverliezende haagplanten. Een formeel resultaat is vrij lastig te bereiken bij een haagplantensoort waar enkele maanden per jaar geen bladeren aan zitten. Ook de bloei van een bladverliezende haagplantensoort maakt een haag minder formeel, maar dat heeft weer zijn eigen voordelen voor het uiterlijk van uw haag. Er zijn echter verschillende haagplanten, vooral bladverliezende soorten, die in een strakke, formele vorm te snoeien zijn, maar er ook heel mooi uitzien als u ze minder vaak snoeit. Dan komt de natuurlijke groeivorm wat meer naar voren.
De veelzijdige liguster
Eigenlijk is het een twijfelgeval of de liguster wel bladverliezend is. De liguster verliest namelijk alleen zijn bladeren als het ’s winters uitzonderlijk koud wordt. Bovendien blijven de bladeren van de meeste ligustersoorten nog helemaal groen ook, vooral de wintergroene liguster (Ligustrum vulgare 'Atrovirens'). We spreken bij de liguster dan ook van een semi-wintergroene haagplant. Dat biedt flink wat mogelijkheden. U kunt de liguster in een redelijk strakke vorm snoeien, zodat er ook ’s winters een rechte tuinafscheiding met groene bladeren staat. Dat is ook hoe we de liguster het meest zien, maar dat is niet het enige wat er mogelijk is.
In zekere zin is het zonde om de liguster met gemiddeld twee snoeibeurten per jaar tot een strakke haag te snoeien. Het resultaat is prachtig, maar het gaat wel ten koste van de bloei van de liguster. In het late voorjaar en de zomer bloeit de liguster namelijk met kleine witte bloemen, die in flinke trossen bij elkaar zitten. Bijen voeden zich graag met de nectar van deze bloemen. Rupsen eten graag van de bladeren van de liguster en sommige vogels eten graag van de bessen van de plant. Het heeft dus zeker meerwaarde om voor een informele ligusterhaag te kiezen. Ook als het op zijn sierlijke uiterlijk aankomt.
De haagbeuk en de beukenhaag
Het is geen toeval dat de beukenhaag en de haagbeuk namen hebben die zoveel op elkaar lijken. Dat heeft er vooral mee te maken dat de bladeren van deze twee soorten zoveel van elkaar weg hebben, want de beuk (Fagus sylvatica) en de haagbeuk (Carpinus betulus) zijn van twee hele verschillende plantenfamilies. Wat ze eveneens gemeen hebben is dat ze in een redelijk formele haagvorm te snoeien zijn, maar er ook prachtig uitzien wanneer ze een wat natuurlijker vorm hebben. De snoeifrequentie verschilt wel; de beuk groeit 30 tot 60 centimeter per jaar en zal dus jaarlijks een extra snoeibeurt nodig hebben ten opzichte van de haagbeuk, die het met 20 tot 40 centimeter per jaar moet doen.
Lijkt een haag met dit uiterlijk u wel wat? Houd dan wel rekening met de grondsoort in uw tuin. De beuk heeft een voorkeur voor redelijk droge, zanderige grond, terwijl de haagbeuk een van de weinige haagplanten is die ook op natte grond gedijt. Haagbeuken zijn dus uitstekende haagplanten voor een tuin met zware kleigrond. Wel verliezen ze in de herfst meer bladeren dan de beuk, waarbij de bladeren meestal in verdorde toestand aan de haag blijven hangen tot nieuwe bladeren ze komen vervangen. Ook heeft u bij de beuk keuze in kleuren. De rode beuk (Fagus sylvatica 'Atropurpurea') heeft rode bladeren en is eenvoudig te combineren met de groene beuk voor een tweekleurige beukenhaag.
Doornige hagen die formeel en informeel kunnen
Heeft u een inbraakwerende haag nodig, maar weet u nog niet precies hoe de rest van het tuinontwerp eruit komt te zien? U kunt alvast doornige haagplanten bestellen die zowel in een formeel als een informeel tuinontwerp tot hun recht komen. Met de berberis of zuurbes heeft u de meeste flexibiliteit. U kunt deze in een formele vorm snoeien of in een doornige struikvorm laten groeien. Daarnaast kunt u ervoor kiezen om de wintergroene berberis langs de muur onder uw raam te laten groeien; zo wordt de berberis vaak gebruikt. U hoeft een informele berberishaag niet eens te snoeien, maar u kunt wel een à twee keer per jaar wat storende takken wegknippen.
Ook de meidoorn (Crataegus monogyna) is in een ietwat formele vorm te snoeien. Helemaal strak, zoals een taxushaag of een buxushaag, zal een meidoornhaag nooit worden. Maar met wat snoeiwerk kunt u er toch een mooie, enigszins rechte haag van maken waar indringers niet gauw doorheen of overheen durven.