Haagplanten in de herfst

Als het op bomen, struiken en andere planten aankomt, denken mensen bij de herfst vooral aan kale takken. Maar nog los van het feit dat niet alle haagplanten hun bladeren verliezen in het najaar – er zijn immers genoeg wintergroene haagplanten – hebben haagplanten in de herfst veel te bieden. Sommige haagplanten zijn juist in dat seizoen op zijn mooist en is dat niet het geval, dan hebben ze later in het jaar weer andere voordelen. We staan graag even met u stil bij deze voordelen. Misschien vindt u daardoor wel een haagplantensoort die juist in de herfst iets aan uw tuin toevoegt.

Haagplanten met mooie herfstkleuren

Verliezen de bladeren aan uw bladverliezende haagplanten hun groene kleur? Dan is dat een teken dat de herfst is aangekomen. Deze herfstverkleuring is een gevolg van hoe uw haagplanten zich op de winter voorbereiden. Bladeren krijgen hun groene kleur door de kleurstof chlorofyl. Het kost uw haagplanten echter vrij veel energie om deze kleurstof aan te maken. Als uw haagplanten die energie nodig hebben om te overleven, stoppen ze met de productie van chlorofyl. Hierdoor is het werk van de andere, minder intensieve kleurstoffen beter te zien voordat de bladeren van de takken vallen. Dat gaat om anthocyaan voor rood, xanthofyl voor geel en caroteen voor oranje.

In de periode voorafgaand aan het afstoten van de bladeren hebben sommige haagplanten prachtige herfstkleuren. De amberboom (Liquidambar styraciflua) is hier een goed voorbeeld van. Zijn bladeren krijgen in de herfst een abrikooskleurige, donkerrode of paarse kleur, soms zelfs alle drie de kleuren. Dat geldt al helemaal voor de amberboom 'Worplesdon'. Een bijkomend voordeel is dat de bladeren vrij lang aan de amberboom blijven hangen als hij op een beschutte plek staat. De roodachtig bruine herfstkleur van de rode beuk (Fagus sylvatica 'Atropurpurea') en de opvallende gele herfstkleur van de haagbeuk (Carpinus betulus) en de veldesdoorn (Acer campestre) zijn ook zeer de moeite waard.

Herfstbloeiende haagplanten

De meeste haagplanten gaan in de herfst in de ruststand, omdat ze hun energie nodig hebben om de koude temperaturen aan te kunnen. Herfstbloeiende haagplanten zijn dus zeker niet in de meerderheid, maar ze bestaan wel degelijk. De klimop (Hedera) is hier een uitstekend voorbeeld van. Bij deze wintergroene haagplant zullen mensen niet snel aan zijn bloei denken, omdat de bloemen door hun kleur en formaat redelijk onopvallend zijn. Vlinders, bijen en andere insecten in uw buurt zullen echter erg blij zijn met uw klimophaag. In de herfst kunnen ze hun voeding namelijk maar uit weinig andere planten halen.

Er zijn ook bloeiende haagplanten die in de zomer al beginnen met bloeien, maar deze bloemen tot dik in de herfst behouden. De heesterganzerik (Potentilla fruticosa) bloeit tussen juni en oktober bijvoorbeeld rijkelijk met opvallende bloemen, de heesterganzerik 'Red Ace' begint daar zelfs in mei al mee. Ook de vlinderstruik (Buddleja davidii) staat de eerste helft van de herfst nog behoorlijk in bloei. Net als bij de heesterganzerik heeft u daarin de keuze tussen verschillende kleuren, die ook met elkaar te combineren zijn.

Als u van bloemen houdt, kunt u zelfs een gemengde bloeiende haag planten met haagplanten waarvan de bloeiseizoenen elkaar opvolgen. Zo kunt u ons ruime aanbod aan zomerbloeiers bijvoorbeeld combineren met een herfstbloeier of een uitzonderlijk vroeg bloeiende soort als de gele kornoelje (Cornus mas) of de wintergroene sneeuwbal (Viburnum tinus).

Vruchten aan uw haagplanten

De herfst is bij uitstek het seizoen waarin haagplanten in vrucht staan. Vruchten volgen namelijk altijd na de bloei en soms doen ze daardoor niet onder voor de uitbundige bloei van sommige haagplanten. De grote vruchten van de gele kornoelje of de rozenbottels van de Japanse bottelroos (Rosa rugosa) en de hondsroos (Rosa canina) eisen door hun felle rode kleur de aandacht wel op. Ook de meidoorn (Crataegus monogyna) en de sleedoorn (Prunus spinosa), beide haagplanten die we vaak op het platteland terugzien, krijgen bessen die veel sierwaarde hebben. Overigens zijn de bessen van al deze haagplantensoorten eetbaar voor mensen, al zijn sleedoornbessen onaangenaam zuur voordat het gevroren heeft.

Vogels hebben een ander verteringsstelsel dan mensen en kunnen daarom vaak zelfs vruchten eten die voor ons giftig zijn. Haagplanten met bessen zijn in de herfst dus een belangrijke voedingsbron voor vogels die (nog) niet naar het zuiden gevlogen zijn. De liguster is bijvoorbeeld een populaire haagplant waarvan ieder onderdeel voor mensen giftig is, maar waar vogels zich graag mee voeden. Verder behoudt deze plant in het najaar meestal zijn bladeren, dus ook voor de privacy van uw tuin is een ligusterhaag een goede keuze. Beukenhagen ook; deze verkleuren weliswaar, maar de bladeren blijven aan de haag hangen als hun standplaats niet te winderig of te koud is.

Haagplanten met mooie takken

Bij mooie haagplanten denken we al gauw aan de bloei of het blad van de planten. Als de bladeren vallen, komen de andere delen van de planten tevoorschijn en ook die zijn soms het aanzien waard. De bonte kornoelje (Cornus alba 'Elegantissima'), de witte kornoelje (Cornus alba 'Sibirica'), de rode kornoelje (Cornus sanguinea) en de witte kornoelje 'Kesselringii' hebben bijvoorbeeld rode, gele of zwarte takken. Deze geven de tuin kleur in plaats van een kaal, droog voorkomen. Ook de amberboom is het aanzien waard nadat de bladeren gevallen zijn, omdat zijn stam kurklijsten heeft die hem veel karakter geven.

In tegenstelling tot wat veel mensen denken kunnen haagplanten juist ook in de herfst veel aan uw tuin of aan het leven van de dieren in uw omgeving toevoegen. Als u meer advies nodig heeft over een mooie herfsttuin, mag u altijd contact met ons opnemen.