De beste haagplanten voor plattelandstuinen

Verreweg de meeste tuinen in ons land liggen in woonwijken in steden of dorpen. Veel van de haagplanten in onze webshop zijn daar ook uitstekend geschikt voor. Toch is er ook op het platteland behoefte aan haagplanten. Sterker nog, daar stonden ze al eeuwen eerder dan in onze stadstuinen. Sommige haagplanten zijn daardoor onlosmakelijk verbonden geraakt met het platteland. Dat zijn vaak ook de planten die tuiniers aanplanten als ze op zoek zijn naar een haag met een landelijk uiterlijk. Dit zijn de beste haagplanten voor plattelandstuinen of tuinen met een soortgelijke uitstraling.

Hoe ziet een plattelandshaag eruit?

Oorspronkelijk hoefde een haag in een plattelandstuin eigenlijk geen sierwaarde te hebben. Het ging er vooral om dat zo’n haag indringers bij de gewassen op het land vandaan hield. Er was dus weinig aandacht voor het uiterlijk van de planten die een stuk boerenland afgrensden en meer voor hun beschermende eigenschappen. Boeren kozen daarom voor planten die een bepaalde hoogte konden bereiken en, nog veel belangrijker, scherpe doorns hadden. Doorns hebben immers een ontmoedigende werking op hongerige dieren of dieven. Een haag met een redelijk dichte structuur was een pre, maar geen must; de doorns zouden hoe dan ook pijn doen als je erdoorheen wilde kruipen.

Als gevolg daarvan ziet een haag in een plattelandstuin er vaak anders dan die in een stadstuin. In de stad zijn meestal recht gesnoeide taxushagen, smalle klimophagen of wat natuurlijker ogende laurierhagen te zien en ligt de nadruk op wintergroene haagplanten. De populairste haagplanten voor plattelandstuinen zijn juist bladverliezend en ook minder strak gesnoeid. Als gevolg hiervan krijgt de natuurlijke groeivorm van de haagplanten meer de nadruk. Het snoeiwerk blijft regelmatig beperkt tot takken die uitsteken en eventuele zieke takken.

Steeds meer tuiniers die niet op het platteland wonen ontdekken de rustieke aantrekkingskracht van zo’n haag en daarom zien we de volgende haagplanten ook steeds vaker in (grotere) tuinen in woonwijken. Bovendien zijn de beste haagplanten voor plattelandstuinen allemaal inheemse haagplanten. Exotische kweekvormen waren vroeger immers lastig te vinden op het platteland.

Sleedoornhaag: plattelandshaag bij uitstek

Anders dan zijn familielid de laurierhaag is de sleedoorn (Prunus spinosa) inheems in West-Europa en misschien wel de meest geziene plantensoort in landelijke gebieden. Zijn Nederlandse naam laat niets aan de verbeelding over: de sleedoorn heeft inderdaad scherpe doorns. Dat is iets om met het snoeien rekening mee te houden, maar gelukkig is een jaarlijkse snoeibeurt ruim voldoende voor de sleedoorn en als u daar handschoenen en beschermende kleding bij draagt, is het risico op verwondingen minimaal. Deze doorns maken de sleedoorn bijzonder effectief in het weren van indringers.

Toch zijn de doorns niet het enige grote voordeel aan de sleedoorn. In het vroege voorjaar trekt de sleedoorn veel bekijks met de vele sneeuwwitte bloemen die aan zijn takken groeien. Daarmee is de Prunus spinosa een bijzonder interessante plant voor vlinders, bijen en andere insecten. Later in het jaar krijgt de sleedoorn donkerblauwe tot zwarte bessen die zelfs eetbaar zijn. Dan moet het wel eerst gevroren hebben, want daar worden de bessen zoeter van. Daarvoor hebben ze een wat wrange, zure smaak. Dit proces kunt u eventueel versnellen door de bessen in de vriezer te leggen, maar laat zeker ook wat bessen aan de haag zitten voor de vogels in de buurt. Die vinden ze namelijk ook lekker.

Wie zijn kleine tuin een rustiekere uitstraling wil geven kan overigens beter geen sleedoornhaag planten. De sleedoorn heeft namelijk vrij veel wortelopschot, waardoor hij erg veel ruimte nodig heeft.

Meidoornhaag: rustiek en rijkelijk bloeiend

Anders dan de sleedoorn is de meidoorn (Crataegus monogyna) nog wel eens in woonwijken te zien. Deze haagplantensoort leent zich namelijk beter om in een iets formelere vorm te snoeien, al zal hij altijd een wat minder formeel karakter hebben dan bijvoorbeeld een coniferenhaag. Informeel ziet een meidoornhaag er echter ook prachtig uit en dat is een van de vele voordelen die de meidoorn met de sleedoorn deelt. Zijn doorns horen daar natuurlijk ook bij. Deze zijn scherp en stevig, waarmee de meidoornhaag het zelfs in steden of dorpen goed doet als inbraakwerende haag. Beschermt u zich ook bij de meidoorn goed tegen deze doorns als u wilt gaan snoeien.

Een andere overeenkomst tussen de sleedoorn en de meidoorn is de opvallende bloei, al bloeit de meidoorn iets later en nog veel rijker dan de sleedoorn. Halverwege het voorjaar verschijnen er grote, witte bloementrossen aan uw meidoornhaag die ook weer veel nuttige insecten aantrekken. De rode bessen van de meidoorn zijn enigszins zoet, zeker als het gevroren heeft, en worden ook wel gebruikt om thee of jam van te maken. Nog populairder zijn ze bij vogels, die er zelfs voor de vorst al graag van eten.

Beukenhagen in plattelandstuinen

Door de jaren heen zijn de sleedoorn en de meidoorn uitgegroeid tot de favoriete haagplanten van tuiniers die op zoek zijn naar een plattelandstuin, maar dat betekent niet dat het de enige haagplanten zijn die in zo’n tuin tot hun recht komen. Beukenhagen (Fagus sylvatica) zijn bijvoorbeeld ook al eeuwen met de landbouw verbonden. Aanvankelijk als losse bomen om de wind bij het land op te vangen, maar later ook als hagen. De beuk heeft een vrij dicht netwerk van takken en behoudt onder de meeste omstandigheden zijn bladeren, zelfs als ze in de herfst opdrogen en bruin worden.

Voor een andere uitstraling kunt u ook voor de rode beuk (Fagus sylvatica 'Atropurpurea') kiezen. Deze krijgt koperrode bladeren en ook zijn verdorde herfstbladeren hebben nog een subtiele rode gloed. Eventueel kunt u ook een tweekleurige beukenhaag als erfafscheiding planten, want beide soorten stellen dezelfde eisen aan de grond en hun omgeving.